Sociale Verloskunde
Position Paper

Aanpak

Om de geboortezorg voor asielzoekers en statushouders in Nederland te evalueren en te verstevigen heeft het Erasmus MC samen met andere partijen het EGALITE-project ontwikkeld. Via diverse deelstudies worden de uitkomsten, ervaringen en kwaliteit van deze zorg in kaart gebracht.

Allereerst werden de ervaringen met de huidige organisatie van de geboortezorg voor asielzoekers en statushouders geëvalueerd. Zowel professionals als vrouwen met vluchtachtergrond hebben vragenlijsten ingevuld en deelgenomen aan interviews. 

Vervolgens werden data van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), CBS en Perined gebruikt voor een retrospectieve analyse van de doelgroep en de zwangerschapsuitkomsten (factsheet). Via dossieronderzoek in verloskundigenpraktijken die deelnamen EGALITE-project werden zorgfactoren van 80 zwangere asielzoekers in beeld gebracht. 

Aan het einde van het project hebben vertegenwoordigers van de ketenpartners en ervaringsdeskundige vrouwen met een vluchtachtergrond deelgenomen aan focusgroep-bijeenkomsten. Het doel van deze sessies was om de onderzoeksresultaten gezamenlijk te evalueren en te vertalen naar concrete aanbevelingen voor de zorg.

Resultaten

De resultaten van het EGALITE-project benadrukken het belang van een geïntegreerde aanpak in de geboortezorg voor asielzoekers en statushouders. Hiervoor is een combinatie nodig van beleidsinterventies, verbeteringen op organisatieniveau en inzet van professionals.

Het EGALITE-project heeft een aantal knelpunten en aanbevelingen opgeleverd. Het gaat om vier thema’s (rapportage):

1. De organisatie van zorg.
2. Toegankelijkheid en continuïteit van de geboortezorg.
3. De kwaliteit van persoons-gerichte zorg. 
4. De bredere sociale en politieke context waarbinnen de geboortezorg aan asielzoekers en statushouders plaatsvindt.

Om persoonsgerichte geboortezorg aan asielzoekers en statushouders in Nederland te kunnen bieden moet aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan:

• Concentratie van geboortezorg en investering in specifieke expertise en werkprocessen in een beperkt aantal COA-locaties.
• Ontwikkeling van praktijkgerichte, professionele richtlijnen voor de geboortezorg aan asielzoekers en statushouders.
• Verbeterde registratie en kwaliteitsmonitoring.

Om dit te realiseren is de inzet nodig van alle beleidsmakers, bestuurders en uitvoerenden in zowel de zorg, bij ministeries als in het asieldomein.

Samenwerking

Het onderzoek van het Erasmus MC is een samenwerking met onderzoekers van het UMCG, het Amsterdam UMC en het Radboudumc. Ook eerstelijns verloskundigenpraktijken*, het COA (Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers), GZA Healthcare (gezondheidszorg in de COA-opvanglocaties) en GGD GHOR werkten aan verschillende onderdelen van het onderzoek mee.  

^{* Verloskundigenpraktijk Utrecht West, Verloskundigenpraktijk New Life (Ter Apel), Verloskundigenpraktijk Almere, Verloskundigenpraktijk Rijswijk, Verloskundigenpraktijk de Bron (Oisterwijk), Verloskundigen Kampen, Verloskundigenpraktijk Hoogeveen, Verloskundigen praktijk Almelo, Verloskundig centrum Amsterdam-West}

EGALITE is mogelijk gemaakt met steun van ZonMw (financiering)

Eindrapportage

Tankink JB, de Graaf JP, van der Lans PJA, Franx A. Rapport ‘Aanbevelingen voor persoonsgerichte geboortezorg voor asielzoekers en statushouders in Nederland. Gebaseerd op de uitkomsten van het EGALITE-project’. Afdeling Verloskunde en Gynaecologie Erasmus MC, Rotterdam, september 2024.

GGGD GHOR Factsheet Pasgeboren kinderen en hun moeders in de COA-opvang 2016 tot en met 2020: feiten en achtergronden. 2022

Media & pers

Video over het EGALITE-project, 2021.
Spraakverwarring bij de bevalling. Interview Argos, 2021.
Kindtolken lopen in de zorg trauma’s op. ‘Mama, je hebt kanker’. Trouw, 2022.
Zwanger in Ter Apel: ‘Vrouwen maken zich soms meer zorgen over wat er buiten hun buik gebeurt’. NRC, 2022.
Geboren zonder BSN: kinderen die niet meetellen. Julia Tankink voor het Vroede Geluid, 2022
In de zorg is de ene vluchteling meer gelijk dan de andere. Een kat uit Oekraïne wordt soms beter opgevangen dan een vluchteling uit Syrië. Julia Tankink, Medisch Contact 9 februari 2023.
Ongelijkheid in zorg voor vluchtelingen is onhoudbaar. Julia Tankink, NRC 11 februari 2023 (aangepaste versie van artikel in Medisch Contact)
Arts Julia Tankink over ongelijke zorg vluchtelingen, het maakt uit waar je vandaan komt. Interview op radio NPO 1, 2023.
Op de vlucht en zwanger, Julia Tankink in Baren buiten de Zorg, Bahareh Goodarzi i.s.m. Daan Borrel.

Onderzoek door master studenten bij EGALITE

• Professionals’ perspective on challenges in perinatal care asylum seekers. Insaf Duale 2022.
• Experiences of Forced Relocation during Pregnancy among Asylum Seekers: A Qualitative Study. Maryam Abdullah, 2023.
• Needs and experiences with regards to food during pregnancy. Selma Hassan, 2023.
• Perinatal care for refugees in the Netherlands: challenges of professionals in asylum seeking centers. A survey study. Sabrine Lazaar, 2023.
• Refugees’ experiences with perinatal care in the Netherlands. Els Jonkeren, 2024.

Wetenschappelijke artikelen

• Gieles NC, Tankink JB, van Midde M, Düker J, van der Lans P, Wessels CM, Bloemenkamp KWM, Bonsel G, van den Akker T, Goosen S, Rijken MJ, Browne JL. Maternal and perinatal outcomes of asylum seekers and undocumented migrants in Europe: a systematic review. Eur J Public Health. 2019 Aug 1;29(4):714-723. doi: 10.1093/eurpub/ckz042.
• Tankink JB, Verschuuren AEH, Postma IR, van der Lans PJA, de Graaf JP, Stekelenburg J, Mesman AW. Childbirths and the Prevalence of Potential Risk Factors for Adverse Perinatal Outcomes among Asylum Seekers in The Netherlands: A Five-Year Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health. 2021 Dec 8;18(24):12933. https://doi.org/10.3390/ijerph182412933.
• Verschuuren AEH, Tankink JB, Franx A, van der Lans PJA, Erwich JJHM, Jong EIF, de Graaf JP. Community midwives' perspectives on perinatal care for asylum seekers and refugees in the Netherlands: A survey study. Birth. 2023 Dec;50(4):815-826. doi: 10.1111/birt.12727.
• Verschuuren AEH, Tankink JB, Postma IR, Bergman KA, Goodarzi B, Feijen-de Jong EI, Erwich JJHM. Suboptimal factors in maternal and newborn care for refugees: Lessons learned from perinatal audits in the Netherlands. PLoS One. 2024 Jun 27;19(6):e0305764. doi: 10.1371/journal.pone.0305764.
• Tankink JB, Bertens LCM, de Graaf JP, van den Muijsenbergh METC, Struijs JN, Goodarzi B, Franx A. Pregnancy outcomes of forced migrants in the Netherlands: A national registry-based study. J Migr Health. 2024 Aug 10;10:100261. doi: 10.1016/j.jmh.2024.100261.